تغذیه پرندگان

رژیم غذایی نامتعادل یا نامناسب بسیار شایع بوده و یکی از دلایل معمول ایجاد مشکل در پرندگان است. در زمینه تغذیه پرندگان تحقیقات علمی مناسبی، به خصوص در میان گونه‌های مختلف، وجود ندارد. با این که دانش ما در این زمینه هنوز در مراحل ابتدایی است، افراد متخصص اعتقاد دارند که رژیم غذایی مناسب برای پرندگان باید غذای فرموله شده و به همراه تنوع بالایی از مواد غذایی تازه باشد.

دانه‌ها

برای اکثر پرندگانی که به عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌شوند، به خصوص طوطی‌ها، رژیم غذایی که روی دانه بنا شده باشد در مواد مغذی مانند: ویتامین A و کلسیوم دچار کمبود و چربی آن نیز بیش از حد است. لازم به ذکر است که این موضوع به این معنی نیست که دانه‌ها در رژیم غذایی پرنده جایگاهی ندارند، اما بسیاری از پرندگان آنان را به بسیاری از غذاهای سالم دیگر ترجیح می‌دهند و این مشکل هنگامی که شما بخواهید از غذاهای ترکیبی استفاده کنید، خود را نشان خواهد داد. حتی بعضی پرندگان از میان مخلوط دانه‌ها، تنها دانه‌های مورد علاقه خود را خورده و در نتیجه حتی بیش از پیش دچار عدم تعادل در رژیم غذایی خود می‌شوند.

هنگامی که بحث رژیم غذایی طوطی به میان می‌آید، دانه‌ها را می‌توان به عنوان نوعی تنقلات در نظر گرفت: پرندگان عاشق آنان هستند اما سالم‌ترین انتخاب موجود نیستند.

برای اکثر گونه‌های پرندگان، دانه‌ها تنها باید 10 درصد رژیم غذایی آنان را تشکل دهند. بعضی گونه‌ها، مانند مرغ عشق و عروس هلندی به طور ذاتی دانه خوار هستند و می‌توانند درصد بالایی از دانه را در رژیم غذایی خود تحمل می‌کنند، اما حتی برای این پرندگان نیز درصد دانه در رژیم غذایی نباید بیشتر از 25 درصد شود.

رژیم غذایی فرموله شده

سال‌ها پیش، با مشخص شدن این که بسیاری از طوطی‌ها از کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی خود رنج می‌برند، شرکت‌ها شروع به ساخت پلت (Pellet) برای پرندگان کردند. پلت‌ها از مواد غذایی مختلفی شامل: حبوبات، دانه‌ها، سبزیجات و میوه‌ها که با ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف غنی شده‌اند، ساخته شده‌اند.

پلت‌ها رژیم غذایی متعادل را برای پرندگان فراهم می‌ساختند و همچنین مانع از انتخاب بعضی مواد خاص توسط حیوان می‌شدند. اما بسیاری پرندگان، به خصوص آن‌هایی که تغذیه‌شان در گذشته به وسیله دانه انجام می‌شده است، تمایل زیادی به رژیم غذایی فرموله شده نداشتند. همچنین غذاهای فرموله شده، با وجود تعادل در نسبت مواد غذایی، تنوعی را که پرندگان در تغذیه خود به آن نیاز دارند را فراهم نمی‌کنند. (در نظر داشته باشید که خوردن غذایی یکسان برای مدت طولانی، برای هر حیوانی خسته کننده است). بنابراین پلت‌ها را باید اساس رژیم غذایی پرندگان در نظر گرفت، و حدود 50 الی 60 درصد رژیم غذایی پرنده باید به وسیله آن‌ها تامین شود.

با افزایش تمایل به نگهداری از پرندگان و رشد صنایع مرتبط، تولید کنندگان برای هر گونه خاص، غذای فرموله شده مناسبی را تهیه کرده که برای سلامتی آنان نیز مناسب‌تر هستند (برای مثال کالری کمتر برای کنترل وزن). این غذاها در شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی وجود دارند و ممکن است شما برای پیدا کردن غذای مورد علاقه پرنده، نیاز به آزمایش و امتحان برندهای مختلفی را داشته باشید.

رژیم غذایی پیشنهاد شده برای طوطی‌ها شامل مواد مغذی تازه به همراه غذاهای فرموله شده (پلت) و مقدار کمی دانه می‌باشد. به یاد داشته باشید که اکثر مواد غذایی تازه سریعا فاسد می‌شوند و باید پس از چند ساعت از قفس خارج شوند. اگر پرنده غذاهای جدید را قبول نمی‌کند، سعی کنید که آن‌ها را در صبح زود یا عصر در اختیار او بگذارید. این‌ها زمان‌هایی هستند که طوطی در طبیعت به جستجوی غذا می‌پردازد.

سبزیجات

سبزیجات تازه در کنار رژیم غذایی اصلی طوطی، بسیار موثر هستند. با این حال همه سبزیجات از نظر مغذی بودن یکسان نیستند و بعضی مانند کرفس و کاهو، فیبر و آب زیادی دارند اما آنچنان که باید مغذی نیستند.

سبزیجات برگی که رنگ زرد تیره یا سبز دارند معمولا گزینه‌های خوبی هستند. برای تشویق پرنده به امتحان کردن سبزیجات، می‌توانید آن‌ها را در شکل‌های مختلفی مانند: کامل، خرد شده، پخته شده یا گرم شده در اختیار او بگذارید. می‌توانید سبزیجات را به وسیله گیره در یک طرف قفس آویزان کنید یا در تکه‌ها کوچک در اختیار پرنده بگذارید. برای تشویق پرنده به امتحان کردن سبزیجات مختلف خلاقیت به خرج دهید و به یاد داشته باشید که هدف شما این است که طوطی تا جای ممکن، سبزیجات متنوع و مختلفی را مورد استفاده قرار دهد .مثال‌هایی از سبزیجاتی که می‌توانید امتحان کنید:

• هویج (ریشه و رویه)
• سیب زمینی شیرین
• سبزیجات برگی سبز مانند: کولارد، کلم بروکلی، شلغم سبز،  چغندر قند و …
• جعفری
• لوبیا سبز
• فلفل شیرین قرمز، زرد و سبز
• گل کلم
• کلم بروکلی
• بادمجان
• کدو
• کاهو (مقدار کم)
• ذرت
• خیار

به یاد داشته باشید که آووکادو جز گزینه‌های مناسب برای پرندگان نیست.

میوه‌ها

خیلی از پرندگان عاشق میوه هستند و در مصرف آن زیاده روی خواهند کرد. بنابراین در رژیم غذایی آنان باید مقدار میوه محدود شود. درست مانند سبزیجات، میوه‌هایی که رنگ‌های عمیق‌تری دارند مغذی‌تر هستند و تنوع بالای آن‌ها برای پرندگاه مفید است. با این حال اطمینان یابید که هسته یا مغز سیب در اختیار آنان قرار نگیرد، چرا که سمی هستند. بعضی میوه‌های مناسب عبارتند از:

• انبه
• پاپایا
• کیوی
• توت
• انار
• آناناس
• طالبی (بدون پوست)
• هلو
• شلیل
• زردآلو
• موز
• پرتغال
• گیلاس
• گلابی
• انگور
• سیب
• گریپ فروت
• نارنگی

دیگر غذاها

همچنین پرندگان را می‌توان با برنج قهوه‌ای پخته، جو، گندم و پاستا نیز تغذیه کرد. از نان گندم نیز می‌توان استفاده کرد. حبوبات پخته شده مانند لوبیا، عدس و نخود فرنگی نیز به عنوان مکمل بسیار مفید هستند. همچنین می‌توان از مقدار کم گوشت پخته شده و تخم مرغ پخته شده نیز استفاده کرد.

دانه‌های جوانه زده

دانه‌های جوانه زده منبع بسیار مفید و مغذی برای پرندگان هستند.

دانه جوانه زده تازه منبع طلایی از مواد مغذی است چرا که با شروع رشد، دانه مواد مغذی خود را به حالت زیستی قابل دسترسی درمی‌آورد. دانه‌های جوانه زده سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها هستند و گاهی از آنان به عنوان بهترین غذای طبیعی یاد می‌شود. معمولا اکثر پرندگان آنان را دوست دارند و راه بسیار مناسبی برای تامین مواد مورد نیاز هستند.

ویتامین‌ها و مواد معدنی

در صورتی که از رژیم غذایی با پایه فرموله شده به همراه میوه، دانه و سبزیجات استفاده می‌کنید نیازی به ویتامین و مواد معدنی اضافه نمی‌باشد و تنها در صورت توصیه دامپزشک باید مورد استفاده قرار بگیرند.

شکلات، آووکادوو و ریواس نباید مورد استفاده قرار بگیرند. مشخصا موادی که حاوی کافئین یا الکل هستند نیز برای پرندگان بسیار مضر می‌باشند. از غذاهایی که حاوی مقدار بالای نیترات، نیتریت، سولفیت یا مونوسدیم گلوتامات (MSG) دوری کنید. پیاز، مغز میوه ها و دانه سیب نیز برای پرنده خطرناک هستند.

غذاهای بدون خاصیت و هر غذایی که مقدار چربی، نمک یا شکر آن بالا باشد، نباید توسط پرنده مورد استفاده قرار گیرد.

پرندگان به لاکتوز حساسیت دارند، بنابراین محصولاتی که حاوی شیر هستند باید در مقدار کم مصرف شوند.

بعضی از افراد متخصص در مورد تغذیه به وسیله بادام زمینی ابراز نگرانی می‌کنند چرا که آنان می‌توانند حاوی قارچ آسپرژیلوس (Aspergillus) باشند که می‌تواند مشکلات تنفسی برای پرنده در پی داشته باشد. اگر از بادام زمینی خام استفاده می‌کنید، کیفیت آن باید بسیار بالا بوده (در حدی که توسط انسان نیز قابل استفاده باشد) و در صورت وجود هر نشانه‌ای مبنی بر وجود کپک و قارچ، از استفاده از آن خودداری نمایید. در کل کیفیت هر ماده غذایی که به پرنده داده می‌شود باید با دقت بررسی شود.